Met vragen Online Geen kleuropdrachten Geen antwoordblad



Wormen

PROEF: HEEFT DE WORM EEN KOP EN EEN STAART?

Nodig: 1 regenworm
1 vel papier
Een regenworm voelt nat en glad aan.
Waarom zou een regenworm zo nat en glad zijn?
Dan glijdt hij makkelijker door de grond.
Een regenworm is géén vies dier; je kunt hem rustig oppakken.
Leg de regenworm op het vel papier op tafel.
Zorg ervoor dat de worm niet te droog wordt.
De worm zal naar voren gaan kruipen.
Als je goed oplet, kun je de voorkant van de worm herkennen.
Schrijf bij de worm hieronder wat de kop en staart is.
regenworm

kop / staart kop / staart

De kop is spitser / stomper dan de staart.
Wormen in Nederland worden ongeveer 25 centimeter lang (zo lang als een vel papier).

In Australië leven wormen die meer dan 3 meter lang worden...
kruipende regenworm
kruipende regenworm

Kruipende worm

Bekijk hoe de worm kruipt.
Een worm zet zich met één deel af, terwijl de rest glijdt.
Hier zie je een kruipende worm getekend.

De worm zet zich af bij pijl 1 / 2.
De worm glijdt daarbij naar voren bij pijl 1 / 2.
haren van worm onder de loep
haren van worm onder de loep

Haren

Luister goed of je de worm kunt horen kruipen.
Strijk met je vingers tangs de onderkant van de worm.
De huid voelt glad / ruw aan.
Dit komt omdat er hele kleine haren op de worm zitten.
Met die haren zet hij zich af om vooruit te komen.
Dat afzetten met die haren maakt het geluid wat je hoorde.
Hier zie je die haren met een loep bekeken.
Zet de worm nu op de tafel zonder papier.

Het kruipen gaat nu sneller / langzamer,
omdat hij zich op de gladde tafel niet goed af kan zetten.
merel luistert voor wormen
merel luistert voor wormen

Merel

Hier zie je een merel boven een grasveld luisteren.
Merels hebben hele goede oren.
Daarmee kunnen ze de worm onder de grond horen kruipen.
Sluit de regenworm op in je hand.
Voel hoeveel kracht de worm zet om eruit te kruipen.
Met die kracht duwt de worm zich dwars door de grond heen.
potten met grond en wormen
potten met grond en wormen

PROEF: WAAROM WORMEN GOED VOOR DE GROND ZIJN

Nodig: 2 potten met lagen aarde en zand
bladeren
wormen
Beide potten zijn op precies dezelfde manier met grond, zand en bladeren gevuld.
Daarna is in één van de twee potten wormen gestopt.
Bekijk de pot zonder wormen en de pot met wormen.
Schrijf in de tabel hieronder de verschillen:

Zonder wormen Met wormen
Aantal bladeren
Zijn de lagen aarde en zand
apart of door elkaar? 		Apart / een beetje door elkaar Apart / een beetje door elkaar

Nuttig

Nu begrijp je waarom boeren en tuiniers wormen nuttig vinden.
Wormen ruimen de bladeren op.
Ze maken met hun gangen de grond Iuchtig.
En de poep van de wormen maakt de grond vruchtbaar.
In een tuin van 10 bij 10 meter leven wel 3000 wormen!
En al die wormen zijn dag en nacht in die tuin bezig.

Vijanden

In gevangenschap kunnen wormen 10 jaar oud worden.
In het wild worden ze bijna nooit zo oud.
Hieronder zie je een aantal vijanden van de regenworm.

spitsmuis merel egel

natuurlijke vijanden van de worm

mol

Als de grond trilt vluchten wormen snel de grond uit.
Ze denken dan dat er een mol aankomt.
Als je dat weet kun je makkelijk wormen vangen:
Je steekt een stok of vork in de grond en gaat daarmee trillen.
De wormen vluchten dan de grond uit en je kunt ze oprapen.
voedselketen met worm
voedselketen met worm

Voedselketen

In de tekening zie je een pijl staan.
Die gaat van de worm naar de mol.
De pijl betekent dat de regenworm gegeten wordt door de mol.
Teken de rest van de pijlen in de tekening.
Door die pijlen weet je de volgorde waarin ze elkaar opeten.
We noemen dit een voedsel-keten.
Voedselketen is de volgorde waarin plant en dier elkaar eten.

Vragen

1.
De kop van de worm is spitser / stomper dan de staart.
2.
Waarom heeft de worm haren? Om zich af te zetten.
3.
kruipende wormen
kruipende wormen 		De worm hiernaast zet zich af op plek A / B.
4.
Noem 2 dingen waarom wormen nuttig zijn. Ze ruimen bladeren op en maken de grond luchtig en vruchtbaar. Extra stof

Extra stof

5.
voedselketen met worm
voedselketen met worm 		Met voedselketens moeten we rekening houden als we gif spuiten. Een klein beetje gif is voor een worm nog niet dodelijk. Maar de mol eet elke dag tientallen van die vergiftigde wormen. Misschien dat de mol dit ook nog wel overleeft. Welk dier zal zeker dood gaan? De worm / mol / buizerd. Vroeger gebruikten boeren vaak DDT als gif tegen insecten. Daar ginger veel roofvogels dood aan. Hoe kan dat? De insecten werden gegeten door muizen en vogels en die weer door roofvogels. Die kregen de optelsom van al die kleine beetjes gif binnen.