Je hebt vast wel eens bedorven voedsel gezien.
Daar zitten allemaal witte puntjes of vlokken op.
Wat dat precies zijn kun je met het blote oog niet zien.
Om dat te onderzoeken heb je een microscoop nodig.
Hiernaast zie je hoe dat er onder de microscoop uitziet.
De puntjes zijn miljoenen bacteriën.
De vlokken zijn miljoenen draden van schimmels.
Voedsel met teveel bacteriën of schimmels is bedorven.
Dat voedsel bedorven is kan je lang niet altijd zien.
Ook zonder witte puntjes zitten er soms miljoenen bacteriën in.
Als je die binnen krijgt kunnen ze je ziek maken.
Je hebt dan een voedselvergiftiging.
Daarom moet je zorgen dat je altijd vers voedsel eet.
melkpak
PROEF: HOE VERS IS VOEDSEL
Nodig:
3 verpakkingen waar voedsel in gezeten heeft.
Hoe vers iets is kan je meestal lezen op de verpakking.
Schrijf van de 3 verpakkingen de datum op.
In Nederland staat er meestal "dag-maand-jaar" op, bijvoorbeeld 03-10-2010.
Op pak 1 start als datum .
Op pak 2 start als datum .
Op pak 3 start als datum .
Van het pak melk hiernaast is de datum - - .
bacterie groei
Snelle groei
Bij vocht en warmte kunnen bacteriën heel snel groeien.
Eén bacterie kan zich in 20 minuten tijd verdubbelen.
In acht uur tijd heb je meer dan 16 miljoen bacteriën.
Als je het niet gelooft moet je het maar eens na-rekenen.
Hiernaast zie je 3 foto's die door de microscoop genomen zijn van dezelfde plek.
Je ziet dat het 7 uur later helemaal vol zit met bacteriën.
Waar houden ze niet van?
Bacteriën en schimmels houden wèl veel van vocht en warmte.
Ze kunnen niet tegen droogte en kou.
Maar ook als het te heet wordt gaan ze kapot.
We kunnen op drie manieren zorgen dat voedsel niet bederft.
1. Door het heel droog te maken.
2. Door het heel koud te bewaren.
3. Door het te verhitten.
Droog bewaren
Beschuit zal niet snel bederven.
Bacteriën en schimmels vinden beschuit te droog.
Ook droog meel en droge bonen kun je daarom lang bewaren.
In druiven zit wel veel water. Als je druiven droogt worden het rozijnen.
Verse druiven kan je niet lang bewaren.
Rozijnen en krenten kan je wel bewaren.
Doe één druppel inkt-water op een schotel.
Doe hier één eetlepel zout op.
Veeg het zout opzij. Wat zie je?
Een droge schotel zonder inkt.
Zout zuigt het water wel op.
Leg de reepjes aardappel op de schotel.
Zorg dat allebei de reepjes precies 4 centimeter lang zijn.
Doe op 1 van de reepjes 1 eetlepel zout.
Op de andere doe je géén zout, om later te kunnen vergelijken.
Laat de proef zo staan en ga verder met de les.
jampot
Jam
Er is nog iets dat water opzuigt: Suiker!
En suiker heeft een voordeel: Het is lekkerder dan zout.
We bewaren jam door vruchten met veel suiker te koken.
Hiernaast staat dat in 100 gram jam 63 g suiker zit.
Twee-derde deel van een pot jam bestaat dus uit suiker!
koelkast
Koud bewaren
Je kan voedsel lang bewaren als je het invriest.
Al het water in het voedsel wordt dan ijs.
Ook invriezen is dus eigenlijk een soort ''droog bewaren''.
Onderin een koelkast zit vaak een vriesvak.
Voedsel in het vriesvak kan meestal dagen bewaren.
Verhitten
Melk bederft snel.
Bedorven melk smaakt zuur.
De meeste melk die je in de winkel koopt is tot 80 (C verhit.
Bij 80 (C gaan de meeste bacteriën en schimmels dood.
We noemen dit gepasteuriseerde melk.
Pas bij 120 °C gaan alle bacteriën dood.
Als je alle ziekte-kiemen doodt noemen we dat steriliseren:
Gesteriliseerde melk is verhit tot 120 °C.
Welke van de twee soorten melk kun je het langst bewaren?
De gesteriliseerde melk.
millimeterpapier
Bekijk nu de reepjes aardappel uit je proef.
De aardappel met het zout is slapper geworden.
Meet de 2 repel na op het millimeter-papier.
De reep in gewoon water is millimeter lang.
De reep in zout water is millimeter lang.
De reep in zout water is millimeter korter dan de standaard reep.
Hoe komt dat? Het zout heeft water uit de reep gezogen waardoor de reep kromp.
Met zout kun je voedsel uitdrogen.
Met zout kan je voedsel dus langer bewaren.