?
pictures/kdn-rode-kool-ico.png



Rode kool

Rode kleurstof

Rode kool is rood omdat het een kleurstof bevat.
Die kleurstof komt met koken in het kookvocht terecht.
De kleurstof heeft een bijzondere eigenschap:
DE KLEUR VERANDERT ALS JE ER EEN ZUUR BIJ DOET.
Hoe zuur je eten smaakt, kan je natuurlijk proeven.
Bij rode kool kun je dit dus ook aan de kleur zien.
snij de kool
snij de kool

PROEF: KLEUREN MET RODE KOOL

Nodig:1 snij-plank
1 beker
1 brander
1 fles azijn
1 mes
1 rek met 6 buizen
1 trechter
1 driepoot + gaasje
1 pot soda met lepel lepel
1 pot suiker met lepel
1 flesje citroen-sap

Vraag je leerkracht om een stuk rode kool.
Snijd de kool op de plank in kleine stukjes.
Doe alle stukjes in een beker.
beker met 150 ml water
beker met 150 ml water
Vul de beker verder met heet water tot 150 ml.
Dat zie je hiernaast getekend.
water koken
water koken
Zet de beker op een driepoot met gaasje.
Breng het met een brander aan de kook.
Zodra het kookt zet je de brander uit.
Laat het sap een paar minuten staan zodat het kan afkoelen
proef met 6 buizen
proef met 6 buizen

Zet de 6 genummerde buizen neer zoals hiernaast.
Vul met de trechter de 6 buizen voor de helft met het sap.
Schenk de kool zelf niet mee: Het gaat om het sap.
Hiernaast zie je hoe dat gaat.
De kleur in buis 1 is (1) blauw / rood / groen / kleurloos geworden.
Rode kool is neutraal.
Het sap in buis 1 is dus ook (2) zuur / neutraal / zeep-achtig.
proef met azijn
proef met azijn

Azijn

Doe in buis 2 10 druppels azijn.
De kleur in buis 2 is (3) blauw / rood / groen / kleurloos geworden.
Azijn is een zuur.
Het sap in buis 2 is dus (4) zuur / neutraal / zeep-achtig.

Soda

Doe in buis 3 10 druppels soda-oplossing.
De kleur in buis 3 is (5) blauw / rood / groen / kleurloos geworden.
Soda kan je gebruiken om pannen schoon te maken.
Soda is een soort zeep.
Het sap in buis 3 is dus (6) zuur / neutraal / zeep-achtig.

Kleur de onderstaande vakken met de juiste kleuren:
ZUURNEUTRAALZEEP-ACHTIG
KLEUR:

Doe bij diezelfde buis 3 nu weer langzaam druppels azijn.
De kleur wordt nu eerst (7) blauw / groen / rood
en daarna (8) blauw / groen / rood.
Het sap is aan het eind dus weer (9) zuur / neutraal / zeep-achtig geworden.

Doe er nu weer druppels soda bij.
De kleur wordt eerst weer (10) groen / rood / blauw
en daarna (11) groen / blauw / rood.
Het sap is dan weer (12) zuur / neutraal / zeep-achtig.
Zuur kan je dus met soda bestrijden, en omgekeerd.
Soda is daarom een anti-zuur.
ZUUR EN ANTI-ZUUR HEFFEN ELKAAR OP!
wip
wip

Wip

Vergelijk het maar met een wip.
Als er meer azijn dan soda op de wip zit, wint het zuur.
Als je er extra soda in doet, wint het anti-zuur.
Een vloeistof is neutraal wanneer (13) er meer zuur dan anti-zuur is / zuur en anti-zuur in evenwicht zijn.
citroen
citroen

Citroen

Citroen-sap smaakt (14) zuur / neutraal / zeep-achtig.
Voorspel wat de kleur van rode kool wordt als je er citroensap bij doet.
De kleur zal (15) groen / rood / blauw worden.
Doe nu 10 druppels citroensap bij buis 4.
Probeer uit of je voorspelling klopt.

Bij scheikunde mag je de stoffen nooit zomaar proeven.
De stoffen kunnen giftig zijn.
Bij deze proef met citroen mag dit voor één keer toch wel.
Proef ook een druppeltje uit buis 4.

Zoetzuur

Doe nu ook in buis 5 10 druppels citroensap.
Doe hier één lepel suiker bij, en schud flink.
De kleur in buis 5 is nu (16) groen / kleurloos / rood / blauw.
Doe een wattenstaafje in buis 5 en proef dit.
Het sap uit buis 5 smaakt (17) zuurder / minder zuur dan die uit de vorige buis 4.
Aan de kleur zie je dat buis 5 net zo zuur is als 4.
Buis 5 smaakt toch minder zuur omdat je door het suiker het zuur minder proeft.

Frisdrank

Vraag je Ieerkracht om een buis met frisdrank.
Doe hier 1 cm rode kool-sap bij.
De kleur wordt (18) groen / blauw / rood.
Frisdrank is dus (19) zuur / neutraal / zeep-achtig.
Toch smaakt frisdrank niet zuur.
Dat komt omdat er veel suiker of zoetstof in frisdrank zit.

Vragen

1. Wat is het bijzondere van de kleurstof in rode kool? Hij kan van kleur veranderen.
2. Azijn met rode kool geeft een (20) groene / blauwe / rode kleur.
3. Een onbekende vloeistof kleurt met rode kool samen groen.
Dan is de onbekende vloeistof (21) zuur / neutraal / zeep-achtig.

Extra stof

4.
Als je bij rode kool stukjes appel doet, wordt de kleur rood en smaakt ze toch niet zuur.
In appel zit dus (23) zuur en soda / suiker en bleekmiddel / zuur en suiker / alleen suiker.

 




ANTWOORDEN


(1) blauw
(2) neutraal
(3) rood
(4) zuur
(5) groen
(6) zeep-achtig
(7) blauw
(8) rood
(9) zuur
(10) blauw
(11) groen
(12) zeep-achtig
(13) zuur en anti-zuur in evenwicht zijn
(14) zuur
(15) rood
(16) rood
(17) minder zuur
(18) rood
(19) zuur
(20) rode
(21) zeep-achtig
(22) doet kleuren verdwijnen
(23) zuur en suiker