?
pictures/kdn-ratten-en-muizen-ico.png




Ratten en muizen

Schuw

In Nederland leven miljoenen bruine ratten.
Waarschijnlijk wonen er wel meer ratten dan mensen.
En in bijna elk huis wonen af en toe wel muizen.
Toch zie je ratten en muizen bijna nooit.
Dat komt omdat ze schuw zijn.
Je krijgt ze alleen te zien als het stil is.
Waarom zal je ze 's nachts eerder tegenkomen dan overdag?
Omdat het dan stil is.

Schadelijk

Dat er zoveel bruine ratten en muizen zijn, komt door onszelf.
Als wij er niet waren konden er ook nooit zoveel van hen zijn.
Want ratten en muizen wonen in onze gebouwen en riolen.
En ze leven van ons voedsel.
We vinden ze daarom schadelijke dieren.
Hieronder zie je de soorten waar we veel last van hebben.
Kleur de huismuis grijs.
Kleur de bruine rat bruin.
Kleur de muskusrat ook bruin.

drie soorten
bruine ratten in riool
bruine ratten in riool

Schade door bruine ratten

De bruine rat is veel (1) groter / kleiner dan de huismuis.
Bruine ratten vangen zelfs wel muizen en eten ze dan op.
Ook roven ratten wel eens kuikens ,kippen en zelfs biggen.
Maar bruine ratten eten vooral graal, veevoer en suiker-bieten.
Ratten zijn echte alles-eters.
Bruine ratten zijn niet alleen schadelijk door wat ze opeten.
Ratten kunnen ziektes meebrengen, die wij ook kunnen krijgen.
Twee soorten schade die de bruine rat veroorzaakt zijn dus: hij eet ons voedsel op en brengt ziektes over.
theepot
theepot

Schade door muskus-ratten

De muskusrat leeft aan de waterkant.
Om zich te verstoppen graaft hij holen in de oever.
Als ie gangen in de oever graaft zou dat er zó uitzien:
doorsnee door muskusratten gang

Hier zie je een rat onder water duiken.
Zijn sloot wordt vergeleken met hoe water in een theepot zit.
Nadat hij onderduikt komt de rat soms niet meer boven.
Dat komt omdat hij onder water naar zijn hol verdwijnt.
Wat kan er met de dijk gebeuren als de rat gangen graaft?
De dijk kan gaan verzakken en daardoor overstromen.
Zonder dijken zou de helft van Nederland onder water staan.
Daarom vinden veel mensen de muskusrat schadelijk.

Vermenigvuldigen

Ratten kunnen zich heel snel vermenigvuldigen.
Reken maar uit: Eén rat kan in één worp 10 jongen krijgen.
Per jaar kan dat wijfje 7x zo'n worp jongen krijgen.
Eén rat krijgt dan 70 jongen per jaar!
AI die ratten blijven als een familie bij elkaar wonen.
Wat kun je voorspellen als je in een schuur 1 rat ziet? Dat er nog meer ratten in de buurt zijn.
witte muis
witte muis

Witte ratten en muizen

Witte ratten en muizen stammen van de wilde soort af.
Ze worden gekweekt als huisdier of als proefdier.

Huisdier


Als huisdier zijn vooral witte ratten erg lieve beesten.
Ze zijn dan helemaal niet "vies" of ''besmettelijk'.
Ratten poetsen zich bijvoorbeeld elke dag.
En ze leggen hun keutels op een aparte plek in de kooi.
Als ze aan je gewend zijn vinden ze het fijn als je ze aait.

Proefdier


Op ratten worden soms nieuwe stoffen uitgeprobeerd.
Bijyoorbeeld medicijnen, insekten-gif en make-up.
Waarom proberen we die stoffen uit?
Omdat we willen weten of de stoffen schadelijk voor onzelf zijn.
doolhof
doolhof

Ook gebruiken we ratten om gedrag te onderzoeken.
Ratten kunnen goed de weg door een doolhof onthouden.
De weg die deze rat moet volgen begint bij (2) A / B / C.
Een rat blijkt deze weg na 1 keer zoeken al te onthouden!
Dat is belangrijk, want bruine ratten wonen veel in rioolbuizen.

Vragen

1.
Welke 2 soorten schade geeft de bruine rat? Hij eet ons voedsel op en brengt ziektes over.
2.
Welke schade levert de muskusrat? Ze kunnen dijken vernielen.
3.
Ratten worden een plaag als er (3) weinig / veel voedsel is.

Extra stof

4.
grafiek toename muskusratten
grafiek toename muskusratten
De muskusrat komt pas sinds 1941 in ons land voor.
Omdat we bang waren voor onze dijken zijn er toen speciale ratten-vangers gekomen.
Toch zijn er sindsdien alleen maar meer muskusratten gekomen.
Hiernaast zie je dat in een grafiek.

Waarom begint de grafiek bij 1941? Voor die tijd waren ze hier niet.
Ga bij 1978 recht omhoog en lees de grapier daarna links af.
Je leest dan als het goed is 100.000 als getal.
Dit betekent dat er in 1978 al 100.000 muskusratten waren.
Hoeveel muskusratten waren er in 1983? 140.000 .
Toch blijkt de schade door muskusratten erg mee te vallen.

 




ANTWOORDEN


(1) groter
(2) B
(3) veel