?
pictures/kdn-gist-ico.png



boterham
boterham

GIST

Luchtig brood

Gist zorgt ervoor dat brood rijst.
Gist maakt gasbelletjes in het brood.
Door die gasbelletjes zwelt het deeg op.
Je kan de gaten van die gasbelletjes hiernaast nog zien.
Door die gaten is ons brood luchtig.
fles blauwe vloeistof
fles blauwe vloeistof

PROEF: KOOLZUURGAS

Nodig: 2 flessen
2 kurken met slangen
blauwe vloeistof
1 pot suiker met lepel
verse bakkers-gist
In deze proef onderzoek je welk gas door gist gemaakt wordt.
Probleem is dat je veel gassen niet kunt zien of ruiken.
Daarom gebruiken we in de scheikunde hulpmiddeltjes.
Zo kan je koolzuurgas aantonen met een blauwe vloeistof.
KOOLZUURGAS MAAKT DE BLAUWE KLEURSTOF GEEL

Doe in fles 1 200 ml. lauwwarm water.
Doe hier één eetlepel suiker bij.
Doe één eetlepel gist bij 1.
Roer met de lepel tot alles gemengd is.
Zuig met het opzuigbuisje een beetje van het mengsel uit de fles.
Bewaar dit voor onder de mikroskoop.
opstelling om koolzuur aan te tonen
opstelling om koolzuur aan te tonen

In fles 2 doe je 200 ml. blauwe vloeistof.
Doe de kurken op de flessen zoals op de tekening hiernaast.
Laat de opstelling zo staan.
Begin ondertussen met de proef hieronder.
gist door de microscoop
gist door de microscoop

PROEF: GISTCELLEN

Nodig: 1 microscoop
1 opzuigbuisje met gistmengsel
Doe 2 druppels gist uit het opzuigbuisje op een glasplaatje.
Doe er een dekglas overheen.
Laat dit door je Ieerkracht onder een mikroskoop leggen.
Bekijk de gistcellen bij 400 x vergroting.
Teken in de cirkel hiernaast wat je ziet.
Elk klein rondje wat je ziet is een volledig diertje.

Hieronder zie je hoe gist zich voortplant.
voortplanting bij gist
voortplanting bij gist

Elk nieuw bolletje wordt weer een heel gist-diertje.
Bekijk nu weer de eerste proef.
Het gistmengsel in fles 1 gaat borrelen.
De blauwe vloeistof in fles 2 kleurt langzaam geel.
De blauwe vloeistof kleurt geel als er koolzuurgas bij komt.
Het gas wat door gist gemaakt wordt is dus koolzuurgas.

Verbranding

Koolzuurgas is afval dat je krijgt bij verbranding.
Bij een kachel stop je er (1) brandstof / koolzuurgas in,
en er komt (2) brandstof / koolzuurgas uit.
De koolzuurgas verdwijnt door de schoorsteen.

Ook mensen hebben verbranding.
Wij zijn dus een soort kachels.
Dat merk je goed als het koud is buiten.
Dan is het buiten koud en jijzelf bent warm.
Om ons Iichaam warm te houden verbranden we voedsel.
Er gaat (3) voedsel / koolzuurgas in,
en er komt ko (4) voedsel / koolzuurgas uit.
Die koolzuurgas raken we kwijt via onze longen.

Ook gist-diertjes hebben verbranding.
Er gaat (5) suiker / koolzuurgas in, en er komt (6) suiker / koolzuurgas uit.
ALLE DIEREN EN PLANTEN HEBBEN VERBRANDING

Vragen

1.
Waarvoor gebruik je de blauwe vloeistof? Om koolzuurgas aan te tonen.
2.
Waarom gebruik je lauwwarm water? Dan werkt de gist beter.
3.
Waarom geef je de gist suiker? Dat is voedsel voor de gist.
4.
Voor verbranding heb je (7) brandstof / koolzuurgas nodig.
5.
Bij verbranding komt (8) brandstof / koolzuurgas vrij.
6.
Leg uit hoe je met gist brood kunt laten rijzen.
Je moet eerst met gist en water en een beetje suiker een mengsel maken. Dat een tijdje laten staan tot het gaat borrelen. Door meel heen kneden. Het gist gaat dan door met borrelen. De belletjes komen in het brood. Na het bakken zie je die als ronde gaatjes in het brood.
_____________________________________________
_____________________________________________

Extra stof

7.

gist uitvergroot
gist uitvergroot
Hiernaast zie je gist-diertjes bij 5000 x vergroting.
Hoe komen de gist-diertjes aan die ronde Iittekens?
Daar zijn jonge gist-diertjes afgesnoerd.
8.
bierbrouwerij
bierbrouwerij
Gist wordt ook gebruikt om bier te maken.
Er wordt een warm beslag gemaakt van gerst.
Bij dat beslag wordt gist gedaan.
Het beslag zal dan gaan rijzen.
Het mengsel wordt in hele grote ketels gestopt.
Hiernaast zie je ketels waarin bier gebrouwen wordt.
Waarom zit er een soort schoorsteen bovenop de ketels?
Om het koolzuurgas te laten ontsnappen.

 




ANTWOORDEN


(1) brandstof
(2) koolzuurgas
(3) voedsel
(4) koolzuurgas
(5) suiker
(6) suiker
(7) brandstof
(8) koolzuurgas