?
pictures/kdn-druk-ico.png



Druk

PROEF: DE WATERTOREN

Nodig: 1 blik met 3 gaten
1 waterbak
1 gieter met water
Als je een waterkraan opent spuit er water uit.
Het water staat onder druk.
Voor die druk is een watertoren of een pomp nodig.
In deze proef ga je kijken hoe een watertoren werkt.
Zet het blik in het waterbed.
Giet het blik helemaal vol met water.
Als de bus gevuld is, spuit het water uit alledrie de gaten.
Teken hieronder de drie waterstralen zoals jij ze ziet.
waterdruk vanuit drie gaten

Het water spuit het hardst bij gat (1) A / B / C.
Het water bij gat C spuit harder, omdat er meer druk op staat.
Al het water wat boven C staat, drukt naar beneden.
Op A staat weinig druk, omdat er weinig water boven A staat.
watertoren
watertoren

De watertoren

De watertoren hiernaast is in het echt wel 20 meter hoog.
Er kan wel 100.000 liter water in.
1 liter water weegt 1 kilogram.
Het gewicht van het water in de toren is 100.000 kilogram.
De druk in de waterleiding onderin de toren is (2) groot / klein.

PROEF: DE WATERPAS

Nodig:1 buis met armen
1 gieter met water
Vul één van de poten van de buizen met water.
Teken hiernaast met blauw waar het water staat.
Het water komt (3) wel / niet in alle buizen even hoog te staan.
Water kan (4) wel / niet omhoog stijgen.
Je kunt de buizen als water-pas gebruiken.
Als het water in de buizen even hoog staat, loopt de tafel recht.
theepotten
theepotten

Kijk of de volgende 3 dingen waterpas lopen:
1. Je eigen tafel loopt (5) wel / niet waterpas.
2. De onderkant van het schoolbord loopt (6) wel / niet waterpas.
3. De vensterbank loopt (7) wel / niet waterpas.

Hier zie je twee verschillende thee-potten.
Met welke theepot kan je de meeste thee zetten? (8) A / B.
doorsnee door een flat
doorsnee door een flat

Water kan omhoog stromen

Je zag in de vorige proef dat water ook omhoog kan stromen.
Gelukkig maar, anders kreeg iemand in een flat nooit water.
Tot welke verdieping van de flat op de tekening stroomt water?
Tot de (9) eerste / vijfde / zevende verdieping.
doorsnee door wc met zwanenhals
doorsnee van wc met zwanenhals

Zwanehals

Hiernaast staat een doorsnede door een afvoer van een WC.
De bocht in de afvoer noemen we de zwanenhals.
Kleur de tekening blauw waar water zal blijven staan.
Kleur het stuk buis tot waar die stank komt rood.
De zwanenhals dient dus tegen de stank.
het gewicht van lucht
theepotten

PROEF: HEEFT LUCHT GEWICHT?

Nodig: 1 weegschaal
1 ballon
1 speld
Hang een opgeblazen ballon aan een weegschaal.
Verschuif het middelste touwtje zó dat de stok recht hangt.
De proef ziet er dan uit zoals op de tekening hiernaast.
Als de weegschaal recht hangt is hij in balans.
Dat betekent dat links van A evenveel weegt als rechts van A.
Prik voorzichtig met een speld de ballon stuk.
Bij de ballon gaat de weegschaal omhoog.
Toen er lucht in de ballon zat, woog die (10) zwaarder / lichter.
Lucht heeft dus (11) wel / geen gewicht.

Druk op je oren

Als je onder water duikt kun je de waterdruk voelen.
Dat voel je het duidelijkst aan je (12) ogen / oren / neus / tenen.
De waterdruk in de diepte is (13) groter / kleiner dan bovenin.
luchtdruk in de bergen
Luchtdruk in de bergen

Luchtdruk

In de lucht om ons heen is er ook druk.
Hier zie je een land met veel hoogte-verschil.
Met luchtdruk is het net als bij de proef met het blik water.
Voor de duidelijkheid is dat blik en de tekening erbij gezet.
Bij berg A is de druk van de lucht (14) groter / kleiner dan bij C.
Ook luchtdruk kan je voelen als druk op je oren.
Dat merk je bijvoorbeeld in een kabelbaan of in een vliegtuig.

Vragen

1.
Teken in de potten met rood tot hoever er thee in kan.
theepotten
theepotten
2.
afvoer onder wastafel
afvoer onder wastafel
Teken bij de wastafel het water in de afvoer blauw.
Die bocht in de afvoer dient om stank tegen te houden.
Die bocht in een afvoer heet een zwanenhals.

Extra stof

3.
lucht drukt vloeistof omhoog
lucht drukt vloeistof omhoog
Luchtdruk kunnen we meten met een luchtdruk-meter.
Luchtdruk-meters noemen we baro-meters.
Hiernaast zie je dat de luchtdruk de vloeistof de buis indrukt.
Hoe groter de luchtdruk, des te (15) hoger / lager de vloeistof.
Dan moet de buis wel van boven dicht zitten en geen lucht bevatten ("vacuum").
Anders zou die lucht terugdrukken en de vloeistof niet omhoog komen.
4.
barometer
barometer
De barometer hiernaast wijst 980 milli-bar aan.
Barometers zijn belangrijk voor de weersverwachting.
Als het gaat regenen wordt de luchtdruk meestal iets lager.
De barometer gaat dan (16) hoger / lager aanwijzen.
Deze barometer staat op (17) mooi weer / veranderlijk / regen.

 




ANTWOORDEN


(1) C
(2) groot
(3) wel
(4) wel
(5) wel
(6) wel
(7) wel
(8) A
(9) vijfde
(10) zwaarder
(11) wel
(12) oren
(13) groter
(14) kleiner
(15) hoger
(16) lager
(17) regen