?
pictures/kdn-destilleren-ico.png



koud raam beslaat

Destilleren

Verdampen en condenseren

Als je water op een vuur zet gaat het koken.
Als het kookt verdampt het water.
Op een andere plaats koelt de damp af en wordt weer water.
Je kan dat zien als je tegen een (1) warme ruit / koude ruit blaast.
De damp uit je adem wordt dan waterdruppels tegen de ruit.
We noemen dat condenseren.
regenwater uit de zee

Hiernaast zie je waarom het bij de zee vaak regent.
Het water op plek A (2) verdampt / condenseert.
Op plek B (3) verdampt / condenseert de waterdamp weer.

PROEF: VERDAMPEN

Nodig: 1 brander + driepoot + gaasje
1 schaaltje
1 fles zout water
Doe een klein laagje zout water in het schaaltje.
Zet dit op het gaasje op de driepoot.
Je hebt nu een proef zoals in de tekening hiernaast.
opstelling om zout water te scheiden
Opstelling om zout water te scheiden
Steek de brander aan met een kleine, blauwe vlam.
Breng het zoute water aan de kook.
Het water gaat dan (4) verdampen / condenseren.
Verdampt na een tijdje al het water? (5) ja / nee.
Zet de brander uit als het schaaltje droog is.
Laat het schaaltje nu eerst helemaal afkoelen!
Proef daarna de witte stof in het schaaltje met je vinger.
Die stof smaakt (6) zoet / zout / zuur / bitter.
Hoe noemen we die witte stof? (7) suiker / zout / salmiak.
zoutmeer
Zoutmeer

Zoutmeren

Hier zie je een zoutmeer.
Zoutmeren hebben veel zouter water dan de zee.
Dat komt omdat het water steeds verdampt en het zout achterblijft.
Net als bij het schaaltje in de proef hiervoor.
Zoutmeren komen vooral in warme landen voor omdat het daar warmer is en water dus sneller verdampt.

Zuivere stoffen

Veel stoffen bestaan uit anders stoffen.
In de scheikunde worden die stoffen vaak uit elkaar gehaald.
De stoffen worden dan zuiver.
Eén manier om stoffen zuiver te maken is destilleren.
Bij destilleren maak je gebruik van verdampen en condenseren.
destilleer opstelling
Opstelling

PROEF: DESTILLEREN VAN INKT

Nodig: 1 waterkraan met afvoer
1 brander + driepoot + gaasje + lucifers
1 fles + kurk + rubberslang + buis
1 fles met 200 ml blauw inktwater
1 beker
1 buis
Maak de proef op de tekening precies na.
Zet de kraan zacht aan, zodat water door beker 3 stroomt.
In fles 1 doe je 200 ml van het blauwe inkt-water.
Steek de brander aan en maak een kleine, blauwe vlam.
Verwarm het inkt-water op de driepoot.
Als het inkt-water kookt gaat het (8) verdampen / condenseren.
Wat gaat er door de lange buis 2? waterdamp.
In het buisje bij 3 is de damp (9) verdampt / gecondenseerd.
Laat het inkt-water 5 minuten koken.
Kleur in de tekening van de proef de juiste plek blauw.
Zet na 5 minuten het gas en de waterkraan uit.
Laat de opstelling rustig afkoelen.

Welke kleur heeft het inkt-water in fles 1? (10) blauw / kleurloos.
Welke kleur heeft het water in buis 3? (11) blauw / kleurloos.
In fles 1 zat alleen water met blauwe inkt.
In buis 3 heb je nu een zuivere stof, namelijk (12) water / alcohol / inkt.
Deze manier van zuiveren heet (13) condenseren / destilleren.
destilleer opstelling wijn
Wijn destilleren

Alcohol destilleren

Met het apparaat hiernaast wordt rode wijn gedestilleerd.
In rode wijn zit water, alcohol, rode kleurstof en smaakstof.
De kleurstoffen blijven net als bij inktwater in fles 1 achter. Kleur in de tekening de juiste plek rood.
kooktemperatuur
Bij destilleren van wijn haalt men de alcohol uit het water.
Hiernaast staan thermometers in kokend water en alcohol.
Lees op de thermometers bij welke temperatuur het kookt.
Water kookt bij 100 °C (graden Celsius).
Alcohol kookt al bij 78 °C.
Alcohol kookt dus (14) eerder / later dan water!
De temperatuur in de wijn van fles 1 is 78 °C.
Bij 80 °C kookt water (15) wel / niet en alcohol (16) wel / niet.
Wat zal er dus in glas 3 komen? (17) alcohol / water.
Op die manier krijg je door te destilleren zuivere alcohol.
Kan je wijn ook destilleren bij 100 °C? (18) ja / nee, omdat dan ook het water kookt.

Vragen

1.
Zet een rondje om het goede antwoord: Bij destilleren maak je gebruik van (19) gewicht / snelheid / kookpunt / grootte.
2.
Bij 90 °C kun je alcohol (20) wel / niet uit water scheiden.
3.
Als waterdamp condenseert wordt het water.
4.
Op zee-schepen wordt vaak een apparaat meegenomen om zout water te destilleren, omdat je dan in noodgevallen altijd zoet water uit zeewater kunt maken.

Extra stof

5.
raffinaderij
Aard-olie is een oplossing van allerlei stoffen. Die moeten gezuiverd worden.
Dat gebeurt in een raffinaderij. Hiernaast zie je hoe dat gaat:
Eerst wordt de aardolie verhit tot 400 graden Celcius.
Die dampend hete olie komt onderin de toren.
De damp stijgt op in de toren. Hoger in de toren wordt de temperatuur lager.
Daardoor gaan stoffen (21) verdampen / condenseren.
Als eerste gaat het asfalt condenseren bij (22) 350 / 300 / 200 / 150 / 50 °C.
Daarna condenseert smeer-olie bij een temperatuur van (23) 350 / 300 / 200 / 150 / 50 °C.
Bij 200 °C condenseert (24) benzine / diesel.
Daarna komt er kerosine uit de toren bij (25) 350 / 300 / 200 / 150 / 50 °C.
Kerosine is een brandstof voor vliegtuigen.
Helemaal bovenuit komen benzine en gassen.

 




ANTWOORDEN


(1) koude ruit
(2) verdampt
(3) condenseert
(4) verdampen
(5) ja
(6) zout
(7) zout
(8) verdampen
(9) gecondenseerd
(10) blauw
(11) kleurloos
(12) water
(13) destilleren
(14) eerder
(15) niet
(16) wel
(17) alcohol
(18) nee
(19) kookpunt
(20) wel
(21) condenseren
(22) 350
(23) 300
(24) diesel
(25) 150